هادی محمدی

خانم کمیسر اروپایی در تهران چه می‌خواهد؟

امروز تهران برای دومین بار در کمتر از یک سال گذشته میزبان فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپاست و این سفر در حالی انجام می شود که متفاوت از سفر گذشته موگرینی و سفر قدیمی تر کاترین اشتون است و قرار شده تا علاوه بر کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا - موگرینی - هفت کمیسیونر دیگر نیز بانوی ایتالیایی را همراهی کنند ؛ اتفاقی که نه تنها در روابط دو کشور سابقه نداشته بلکه در روابط اتحادیه اروپا با سایر کشورها نیز نمونه ای برای آن دیده نمی شود. روابط ایران و اتحادیه اروپا به دوران دولت دوم سازندگی باز می گردد و از آن دوران، «گفتگوهای انتقادی» میان دو طرف و حادثه میکونوس در اذهان زنده است . اتفاقی که به چالشی بزرگ میان ایران و قاره سبز انجامید و تا سالها سایه سنگینش قابل احساس بود . انتخابات دوم خرداد 76 تغییراتی را در این روابط ایجاد کرد که به چندین سفر دو جانبه در سطح روسای دولت ها انجامید اما این ماه عسل نیز در پایان دولت اصلاحات و به جهت زیاده خواهی غربی ها و به بن بست رساندن مذاکرات هسته ای که به صورت ویژه میان ایران و 3 کشور اروپایی انجام می شد به تلخی گرایید . دوره هشت ساله دولت احمدی نژاد اگرچه با ادامه مذاکرات هسته ای و با حضور نماینده اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی در گروه 1+5 همراه بود اما در سطح روابط دو جانبه هیچ گشایشی حاصل نشد و تقریبا هیچ مسئول ارشد اروپایی در این دوره راهی تهران نشد .
انتخابات خرداد 92 و روی کار آمدن دولت میانه رو حسن روحانی امیدها به بازشدن روابط میان تهران و بروکسل را پررنگ ساخت و از سوی دیگر باز شدن راهی برای مذاکرات هسته ای توانست تحولی نیز در روابط دوجانبه قرار دهد و به مرور وزرای خارجه کشورهای درجه دوم و سوم اروپایی نیز به امید رفع تحریم ها به نرمش و روابط بیشتر با تهران روی آوردند . اما به جرات می توان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) میان ایران و 1+5 را به عنوان نقطه عطفی در روابط ایران و اتحادیه اروپا نیز دانست . در طول حدود 2 سال مذاکرات هسته ای و درحاشیه این مذاکرات همیشه گفتگوهای مفصلی نیز بین ظریف و کاترین اشتون مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا وفدریکا موگرینی مسئول فعلی در جریان بود و دو طرف سعی در پیشبرد این روابط همزمان با باز شدن گره پرونده هسته ای داشتند . نتیجه این اقدامات سفر خانم اشتون به ایران برای اولین بار بود و بعد از آن نیز سفر خانم موگرینی به تهران که به امضای یادداشت تفاهم گفتگوهای سطح بالا میان ایران و اتحادیه اروپا انجامید و در نتیجه آن قرار شد در طول سال دو دور گفتگو در سطح معاونین وزیر خارجه و یک دوره در سطح وزیر به صورت مستمر برگزار گردد . اولین بار موگرینی به تهران آمد و بعد از او هلگا اشمیت در 19 بهمن به تهران سفر و با عراقچی و روانچی معاونان وزیر خارجه ایران دیدار کرد و ظریف نیز 25 بهمن ماه در سفری دو روزه به بروکسل ضمن رایزنی با مقامات بلژیک با موگرینی و دیگر مسئولان اتحادیه اروپا در این شهر دیدار و گفت‌وگو کرد و امروز نیز خانم موگرینی در ادامه این روند به تهران می آید .
کمیسیون اروپا به تعداد 28 کشور عضو خود ، 28 کمیسر نیز دارد که هر کدام یک موضوع تخصصی را تحت سرپرستی قرار داده اند . از این 28 کمیسر، هشت نفر امروز به تهران می آیند که شامل :
1-کمیسر سیاست خارجی (خانم موگرینی ) 2-کمیسر تغییرات آب و هوایی و انرژی 3-کمیسر بازار داخلی ، صنعت ، کارآفرینی و شرکت های کوچک 4-کمیسر تحقیقات، علوم و نوآوری 5-کمیسر کمک های بشر دوستانه و مدیریت بحران 6-کمیسر حمل و نقل 7-کمیسر محیط زیست ، امور دریایی و شیلات 8-کمیسر آموزش ، فرهنگ ، جوانان و ورزش هستند. تلاش هایی برای امضای برخی یادداشت تفاهمات میان اتحادیه اروپا و وزارت نفت ، سازمان انرژی اتمی و ... در حال انجام است. به نظر می رسد یکی از اهداف دیگر دو طرف برگرداندن حجم روابط به حالت عادی است و اینکه آن مبادلات 35میلیارد دلاری قبل از تحریم ها بار دیگر محقق شود . برای تحقق چنین افقی ، انرژی نقش محوری خواهد داشت و حضور اروپایی ها به عنوان سرمایه گذار و خریدار نفت کشورمان قابل توجه است هرچند رسیدن به این چشم انداز زمان بر بوده و نیاز به صبر و حوصله بیشتری دارد . در مجموع سفر خانم موگرینی به ایران و همراهی این مجموعه و این تعداد کمیسر در مقطع زمانی فعلی با اهداف صنعتی مالی تجاری علمی و دانشگاهی و محیط زیستی نشان می دهد در آینده همه درهای همکاری با اروپا باز خواهد بود چراکه بخش عمده مشکلات سیاسی ما با اروپا تقریبا با توافق برجام مرتفع شده و الان زمانی است که باید زمینه های استفاده از این موقعیت سیاسی را در روابط اقتصادی که هنوز با وجود رفع تحریم ها از سرعت و اثر گذاری لازم برخوردار نیست ایجاد کرد.

خانم کمیسر اروپایی در تهران چه می‌خواهد؟

ساعت فلش